Yayla Haber'in başarısı Uluslararası Basın Enstitüsü Raporu'nda

Uluslararası Basın Enstitüsü’nün (IPI) Türkiye Ulusal Komitesi Başkan Yardımcısı Emre Kızılkaya ve Gazeteci Burak Ütücü, tarafından hazırlanan kapsamlı raporda Çorum'un ilk interaktif gazetesi olan Yayla Haber Gazetesi, İç Anadolu bölgesinin tek temsilcisi olarak yer alıp, Gazetecilik alanında dünyada Çorum’un adını duyurdu.

Çorum Yayla Haber Gazetesi, 2020 yılında Google Gazetecilik Fonu (JERF) tarafından 12.000 aday içerisinden seçilerek Türkiye’de desteklenen 4 medya kuruluşundan biri olarak büyük bir başarıya imza attı.

YAYLA HABER GAZETESİ GOOGLE DESTEKLİ

Türkiye’nin amiral gazetelerin yer aldığı ve incelendiği raporda Sözcü, Oda TV, Cumhuriyet, Sabah, Yeni Şafak, Habertük, NTV gibi 28 basın kuruluşu yer alıyor. Basın kuruluşları kendi içerisinde A, B ve C diye üç gruba ayrılarak detaylı incelendi. Türkiye’nin tüm bölgelerini kapsayacak şekilde 7 adet yerel medya kuruluşunun da incelendiği gazeteler C Grubu kategorisinde toplandı. Çorum Yayla Haber Gazetesi, C grubunda yer alarak Google Temmuz 2020’de Gazetecilik Fonu’nun (JERF) sağladığı Türkiye’deki 4 yerel medya kuruluşundan ve Çorum’da ilk defa destek sağladığı Gazete olarak raporda detaylıca incelendi.

İÇ ANADOLU’NUN TEK TEMSİLCİSİ OLDU

Türkçe haber sitelerinin okuyucu sayıları, medya kuruluşlarının ne kadar okunur ve popüler olduğunu sayısallaştıran bugüne kadarki en kapsamlı hazırlanan raporda Çorum Yayla Haber Gazetesi, İç Anadolu’nun tek temsilcisi ve Google’nin Çorum’da destek verdiği ilk ve tek Gazete olması dolayısıyla da büyük bir başarıya imza attı.

ANA AKIM MEDYA ÜYELERİ İLE KIYASLANDI

Türkiye’nin en popüler ve bilinir 28 medya kuruluşunun incelendiği rapor, bağımsız medyanın dijital etkisini, kapasitesini ve ihtiyaçlarını eskinin “ana akım medya” kuruluşlarıyla kıyaslıyor. Rapor, yüzbinlerce dijital veri noktasına ve bağımsız medyanın 20 yöneticisiyle yapılan anket ve görüşmelere dayanıyor. Dijitalde bağımsız gazeteciliğin sürdürülebilirliği için sorunlar saptandıktan sonra çözüm önerileri getiriliyor.

OKUYUCULARIMIZA TEŞEKKÜR EDERİZ

Yayla Haber Gazetesi 2009 yılından bu yana mesai gözetmeksizin çalışan ekip arkadaşlarımızla birlikte okuyucularımızın haberin kaynağına ulaşması için birlik ve beraberlik içerisinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Çorum’da 3 ilçede baskılı gazete ve merkezde Yayla Haber Gazetesi olmak üzere Çorum’un nabzını tutuyoruz. 2020 yılında Google tarafından bugüne kadar Çorum’da desteklenen ilk ve tek Gazete olarak İç Anadolu’yu temsil etmenin haklı gururunu yaşıyoruz. Bu serüvende bizlere eşlik eden siz değerli okuyucularımıza teşekkür ederiz…

ARAŞTIRMA GRUPLARI

A Grubu

Türkiye’de 14 yaygın medya kuruluşu, farklı mecra ve metriklerdeki öncü özellikleri değerlendirerek seçildi.

Sözcü, Cumhuriyet, BirGün, Evrensel, Yeniçağ, Karar, OdaTV, Gazete Duvar, T24, Diken, Halk TV, Tele1, Medyascope, Teyit

B Grubu

Bu araştırmanın odağında bağımsız medya kuruluşları yer alsa bile, karşılaştırma amacıyla Türkiye’nin önde gelen 7 medya kuruluşu da incelendi. Bu çalışmada B Grubu’nda yer alan ve geçmişin büyük “ana akım” medya şirketlerinden bazılarını da içerdi.

Hürriyet, Sabah, Yeni Şafak, Akşam, Haber7, Kanal 7, Ülke TV, Habertürk gazetesi, NTV

C Grubu

Türkiye’nin tüm bölgelerini kapsayacak şekilde 7 adet yerel medya kuruluşu incelenip C Grubu altında topladı.

Çorum Yayla Haber Gazetesi - İç Anadolu’daki Çorum ilinden

Pusula Batı - Karadeniz’deki Zonguldak ilinden

Haber61 - Doğu Karadeniz’deki Trabzon ilinden

Manavgat Son Haber - Akdeniz’deki Antalya ilinden

Pusula - Doğu Anadolu’daki Erzurum ilinden

Tigris Haber - Güneydoğu Anadolu’daki Diyarbakır ilinden

Dokuz Eylül - Ege’deki İzmir ilinden

ARAŞTIRMA KAPSAMI

Araştırmanın ilk bölümü, Türkiye’nin önde gelen dijital medya kuruluşlarının mevcut erişimine sayısal bir bakış niteliğinde.

Önce, üç gruptaki medya kuruluşlarının eriştiği izlerkitlenin büyüklüğüne ve sosyodemografik kırılımına dair güncel verileri aktarıldı. Ardından bu yayınların, kendi platformları dışında haber içeriklerinin etkileşimine ve görünürlüklerine dair verileri toplanıp analiz edilerek dijital etkilerini derinlemesine incelendi.

Araştırmanın ikinci bölümünde, ilk bölümdeki olguların “nedenini” anlamak için somut bir yaklaşım kullanıldı. Örneklemdeki bağımsız medya kuruluşlarının yöneticileriyle ve gazetecileriyle anket ve derinlemesine görüşmeler yapılarak haber organizasyonlarını, dijital etkileriyle potansiyellerini şekillendiren kaynaklarını, sınırlarını, planlarını, güçlü ve zayıf yönlerini, taktiklerini, stratejilerini ve nitelikli gazetecilik için ihtiyaçları ele alındı.

Son bölümde ise bütün bulguları tartışılarak bağışçılar ve platformlar da dâhil tüm paydaşların sürdürülebilir bir dijital haber ekosistemi kurulması yolunda Türkiye’de bağımsız gazeteciliği nasıl destekleyebileceğine dair bir analiz ve eyleme dönük öneriler sunuldu.

ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

Araştırmanın ilk bölümünün üç boyutu var: (1) Türkiye’nin önde gelen haber kuruluşlarının genel dijital erişimleri ile (2) pazara hâkim arama motoru olan Google ve (3) sosyal platformlar üzerindeki etkileri. Bu üç boyuttaki verinin toplanması ve analizinde sektörel standartları ve akademik yöntemleri harmanladı.

Genel Dijital Erişim

ABD merkezli Alexa Internet gibi birçok şirket, dünya çapında çevrim içi trafiğe ve dijital etkileşime dair isabetli istatistikler sunuyor. Alexa verilerine göre Çorum Yayla Haber Gazetesi, Dünyada en çok ziyaret edilen siteler sıralamasında güncel olarak 170,089’uncu sırada yer alırken, Türkiye’de en çok ziyaret edilen siteler sıralamasında ise 2,824’üncü sırada yer alıyor. (İstediğiniz sitelerin sıralamalarını sorgulamak için https://www.alexa.com/siteinfo) adresini kullanabilirsiniz.)

Medya şirketlerinin kendi açıkladıkları, bağımsız kaynaklardan teyit edilemeyen verilere dayanmak da bütünüyle güvenilir olmadığından, Varşova merkezli uluslararası bir araştırma ve teknoloji şirketi olan ve Türkiye’de yayıncıların ve reklamverenlerin ortak platformu IAB’nin ortağı olarak yıllarca üzerinde uzlaşılmış standartlar ve yöntemlerle medya şirketlerinin trafiğini ölçen Gemius ile işbirliği yapıldı. Gemius, IAB Europe’un bir üyesi olarak Avrupa Kamuoyu ve Pazar Araştırmaları Derneği’nin (ESOMAR) kurallarına göre ölçüm yapıyor.

Şirketin “Gemius Audience” adlı dijital medya araştırması, 16.104 PC ve mobil cihaz kullanıcısından oluşan ve Türkiye nüfusunu temsil eden bir panel ile dijital medyadaki tüketim davranışlarını düzenli olarak ölçüyor. Gemius, kullanıcı merkezli bu verileri, araştırmaya katılan medya şirketlerinin sitelerindeki takip kodlarından gelen site merkezli ölçümlerle birleştiriyor. Bu karma yönteme dayanan algoritmayla oluşturulan “gerçek kullanıcı” metriği, bir haber sitesine farklı cihazlardan erişen kullanıcıyı tespit edip tekilleştiriyor.

Bu araştırma için Gemius Audience’ın Ekim 2020 veri kümesini kullandı ve böylece ilk kez üç grupta incelenen haber kuruluşlarının aylık gerçek kullanıcı verileri kamuoyunun bilgisine sunuldu. Bu veri kümesinde medya kuruluşlarının eriştiği izlerkitlenin sosyodemografik dağılımı; yaş, cinsiyet ve sosyoekonomik statü (SES) boyutlarında yer alıyor.

Arama Motoru ve Sosyal Medya

Türkçe haber kuruluşlarının Google’daki görünürlüğünü ölçmek için bir Python kodu kullanarak 6 Kasım-6 Aralık 2020 tarihleri arasında her saat, haberlerle bağlantılı üç grup arama yapıldı. Arama sonuçlarının kişiselleştirilmemesi için her bir aramada, cihaza yeni kurulmuş olan varsayılan ayarlara sahip bir Chrome tarayıcı, görünmez modda, PC ve akıllı telefon ortamında simule edildi.

İlk olarak Google’ın ana ürünü olan arama motorunda veri topladı. Haber bağlantılı arama sözcükleri içinde her gün en fazla trafik getirenlerden olan “son dakika” ve “haberler” aramalarındaki sonuçları saatlik olarak takip edildi. Türkçe haber sitelerine her gün 1,6 milyondan fazla ziyaretçi getiren bu iki arama, doğası itibarıyla, habere daha meraklı bir kullanıcı kitlesini çekiyor.

Farklı bir algoritmayla derlenen Google Haberler uygulamasında ise belirli bir arama yapılmadan, bu uygulamanın ana sayfasındaki haber içeriklerine dair verileri bir ay boyunca her saat başı çekildi. Google Haberler ana sayfasının tepesindeki “Başlıklar” bölümünde bulunan ve sürekli güncellenen beş kutudaki beşer haberin yayıncıları, sıralamalar ve bağlantılar gibi veriler bu kümede yer aldı.

Sonuçta, Türkçe haber sitelerinin, Google arama motoru ve Google Haberler sayfasında Kasım-Aralık 2020 dönemindeki görünürlüklerine dair içgörüler sağlayan, toplam 84.430 satırlık yapılandırılmış bir veri kümesi oluştu.

Anket ve Görüşmeler

Kasım-Aralık 2020 döneminde bağımsız yayıncıların dijital medya yöneticileri ve idari editörleriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapıldı.

A Grubu’ndaki kuruluşlardan şu isimlerle görüşüldü: Medyascope Kurucu Yayın Yönetmeni Ruşen Çakır, Evrensel Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat, BirGün İnternet Yayın Müdürü Hakan Demir, Tele 1 Yayın Kurulu Üyesi Oğuz Güven, Karar Yazı İşleri Müdürü Fuat Atik, Oda TV Haber Müdürü Barış Terkoğlu, Cumhuriyet Yayın Koordinatörü Mustafa Büyüksipahi, T24 Genel Koordinatörü Sertuğ Çiçek, Sözcü Dijital Direktörü Erhan Acar, Gazete Duvar Reklam ve Pazarlama Yönetmeni Fırat Özdemir, Teyit kurucusu Mehmet Atakan Foça, Diken yayıncısı Harun Simavi ve Halk TV dijital editörü Fırat Yeşilçınar.20 İrtibat kurduğumuz Yeniçağ gazetesinin yetkilisiyle, raporun tamamlanmasından önce ayrıntılı görüşmemiz ve anket yapmamız mümkün olmadı.

C Grubu’ndaki katılımcılar ise yerel medya kuruluşlarının şu yetkilileriydi: Dokuz Eylül’den Murat Attila, Tigris Haber’den Ali Yılmaz, Pusula’dan (Erzurum) Cihet İncesu, Manavgat Haber’den Adem Polat, Haber61’den Doğan Alayoğlu, Çorum Yayla Haber Gazetesi’nden Hacı Odabaş ve Pusula’dan (Zonguldak) Bayram Tomakin.

IPI Hakkında

Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI); basın özgürlüğünün korunup geliştirilmesine, haberin ve bilginin serbest akışının teşvik edilmesine ve gazetecilik pratiklerinin iyileştirilmesine kendilerini adamış editörlerin, gazetecilerin ve medya yöneticilerinin oluşturduğu küresel bir ağ tarafından 1950 yılında kuruldu.

New York’taki Columbia Üniversitesi’ne 16 ülkeden gelerek IPI’ı kuran 34 gazeteci arasında Ahmet Emin Yalman da vardı. IPI, Türkiye’de 1950’lerden beri gazeteciliğin standartlarının yükseltilmesi ve basın özgürlüğü savunusu için faaliyet gösteriyor. Abdi İpekçi, Sami Kohen, Hasan Cemal, Metin Toker ve Ferai Tınç gibi birçok saygın gazeteci, geçmişte IPI Türkiye’nin yönetim kurullarında bulundu.